Do czego może prowadzić brak asertywności?

Czym jest asertywność?

W dzisiejszych czasach termin “asertywność” jest często używany, ale nie zawsze poprawnie. Bywa mylony z agresywnością, nadmierną pewnością siebie lub głośnym wyrażaniem swoich poglądów, które mogą być odbierane jako poczucie wyższości. Asertywność jest czymś więcej niż tylko umiejętnością odmawiania, to zdolność do zdrowego porozumiewania się i nawiązywania pozytywnych relacji, zarówno w sferze prywatnej, jak i zawodowej. Osoba asertywna potrafi wyrażać swoje myśli, opinie i uczucia w sposób bezpośredni, zdecydowany, jednocześnie mając na uwadze drugą stronę. Pozwala zadbać nam o swoje potrzeby, ale jednocześnie nie być egoistycznym. 

Czym spowodowany jest brak asertywności?

Brak asertywności może być spowodowany różnymi czynnikami, zarówno wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi. Poniżej przedstawiam kilka najczęstszych źródeł tego problemu:

• Doświadczenia z przeszłości – osoby, które jako dziecko nie wyniosły poprawnych wzorców zachowań oraz spotkały się z brakiem wsparcia, nadmierną krytyką czy przejawami agresji, mogły nauczyć się unikać konfliktów i ukrywać swoje potrzeby, aby nie spotkało ich odrzucenie.
• Niskie poczucie własnej wartości – ludzie o zaburzonej samoocenie mogą bać się krytyki lub reakcji innych ludzi na ich opinie i potrzeby, co prowadzi do ich ukrywania lub rezygnacji z wyrażania siebie.
• Brak umiejętności rozpoznawania własnych potrzeb i uczuć – trudności z okazywaniem emocji i ich wyrażaniem w sposób zdecydowany i jasny wpływają na asertywność.
• Zaburzenia psychiczne – niektóre zaburzenia psychiczne, takie jak depresja czy zaburzenia lękowe, mogą wpływać na poziom asertywności i utrudniać wyrażanie siebie w sposób zdecydowany i jasny.
• Kultura i wartości – w niektórych kulturach i społecznościach asertywność może być postrzegana jako zachowanie agresywne lub niegrzeczne. Może to wpłynąć na sposób, w jaki osoby z tych grup wyrażają swoje potrzeby i uczucia.

Jakie są konsekwencje braku asertywności? Z czym muszą zmagać się osoby, które nie potrafią odmawiać?

Brak asertywności może prowadzić do licznych negatywnych konsekwencji w życiu jednostki. Gdy ludzie nie potrafią odmawiać, często stają się ofiarami manipulacji oraz wykorzystywania przez innych. Skutkuje to utratą poczucia własnej wartości, niezadowoleniem, niespełnieniem zawodowym, frustracją, dużym stresem. 

Brak umiejętności wyrażania własnego zdania może prowadzić do szeregu negatywnych skutków, zarówno dla osoby nieasertywnej, jak i dla jej relacji z innymi ludźmi.

Przejmowanie się opinią innych 

Osoby z niskim poziomem asertywności często zbyt dużo uwagi zwracają na to, co myślą i jak oceniają je inni ludzie. Mogą bać się krytyki lub odrzucenia, przez co swoją postawą starają się dopasować do czyiś oczekiwań, nawet w sytuacji, gdy jest to sprzeczne z ich własnymi pragnieniami. Takie zachowanie prowadzi do toksycznych relacji, lęku i niezadowolenia z życia przez nieokazywanie własnych emocji. Osoby asertywne boją się, że jeśli wyrażą swoje zdanie, zostaną odtrącone, obśmiane, dlatego wolą dostosować się do tego, czego oczekuje od nich społeczeństwo. Jednakże takie zachowanie może prowadzić do poczucia zagubienia i braku kontroli nad swoim życiem.

Trudności z nawiązywaniem i utrzymaniem relacji 

Osoby, które mają problem z asertywnością, mogą mieć trudności z nawiązywaniem relacji w życiu zawodowym i prywatnym. Zdolność do wyrażania własnych myśli, uczuć i potrzeb w sposób jasny oraz szanujący przekonania swoje i innych, jest kluczowa w kwestii zdrowych interakcji międzyludzkich. Unikanie konfrontacji, trudnych rozmów i problemów prowadzi do tłumienia własnych uczuć oraz sprawia, że relacje z innymi ludźmi pozostaną w powierzchownej i niestabilnej fazie.

Trudności z rozwiązywaniem konfliktów

Osoba nieasertywna często unika wyrażania swoich uczuć, potrzeb i przekonań w konkretnej sytuacji, a to może prowadzić do gromadzenia się frustracji i niezadowolenia. Niezdolność do efektywnego komunikowania się sprawia, że konflikty stają się trudniejsze do rozwiązania, a nawet mogą się nasilać. 

Ponadto, unikanie konfrontacji sprawia, że inne osoby mogą uznać taką postawę za oznakę słabości lub braku pewności siebie. W dłuższej perspektywie brak asertywności często skutkuje obniżeniem samooceny, a także wpływa negatywnie na zdrowie psychiczne i emocjonalne.

Przeczytaj także artykuł na naszym blogu: Jak asertywnie rozwiązywać konflikty? 5 asertywnych technik

Odczuwanie stresu i napięcia

Odczuwanie stresu i napięcia u osób nieasertywnych często wynika z braku umiejętności wyrażania własnych potrzeb, granic i uczuć na głos. Nie umieją skutecznie odmówić i komunikować swoich oczekiwać, więc niejednokrotnie muszą zadowolić się kompromisami lub w ważnych sprawach zrezygnować ze swoich potrzeb. Taka praktyka prowadzi do długotrwałego napięcia, które może być przyczyną wielu problemów, takich jak bezsenność, zaburzenia lękowe. Dlatego brak asertywności jest nie tylko kwestią komunikacji, ale także istotnym czynnikiem wpływającym na zdrowie psychiczne i fizyczne.

Jak ćwiczyć asertywność?

Ćwiczenie asertywności jest procesem, który wymaga świadomości, czasu i praktyki. Istnieje wiele technik, które warto zastosować, aby poprawić tą umiejętność. Możemy na przykład zacząć od małych kroków, takich jak wyrażanie swoich uczuć i potrzeb w codziennych sytuacjach. Dla tych, którzy chcieliby podejść do tematu na poważnie, odpowiedni będzie trening z podstaw asertywności lub kurs asertywność dla zaawansowanych. Firma Twoje Motywacje organizuje profesjonalne szkolenia biznesowe, które są skierowane zarówno do osób prywatnych, jak i do przedsiębiorstw. Te intensywne szkolenia obejmują szereg technik i strategii asertywności, które pomagają uczestnikom lepiej zrozumieć swoje emocje. Z kolei trening z podstaw komunikacji pozwoli nauczyć się efektywnie wyrażać swoje myśli, uczucia oraz rozwiązywać konflikty.