Na czym polega sztuka asertywnego stawiania granic? Jak to robić bez poczucia winy?

Czym jest stawianie granic?

Dla wielu z nas, zarówno w pracy, jak i w życiu osobistym, bycie asertywnym i mówienie tego, co mamy na myśli, niekoniecznie przychodzi łatwo. Tworzenie granic oznacza stawanie w obronie siebie oraz swoich indywidualnych pragnień i potrzeb. Zasadniczo jest to proces odzyskiwania wolności i przejmowania kontroli nad własnym życiem. Co ważne, granice pozwalają nam podejmować pewne decyzje dotyczące tego, co wpuszczamy do naszego życia, a czego nie chcemy. To sposób, w jaki definiujemy i komunikujemy naszą przestrzeń fizyczną, emocjonalną i psychologiczną, abyśmy mogli odróżnić się od innych.

Dlaczego umiejętność stawiania granic jest ważna?

Granice pozwalają nam odrzucić zobowiązania lub prośby innych, dzięki czemu możemy nadać priorytet obszarom naszego życia, które są dla nas ważne. Niezdolność do odmowy innym często prowadzi do uczucia złości, urazy i wypalenia. Możliwość okazjonalnego odrzucania próśb współpracowników, rodziny, znajomych pozwala na zapewnienie większej równowagi w naszym życiu

Stawianie zdrowych granic oznacza:

• rozpoznawanie swoich potrzeb, pragnień i wartości;
• wiedzę na temat tego, co jesteśmy gotowi dać lub zrobić dla innych, a czego nie;
• rozpoznawanie tego, co jest dla nas dobre, a co szkodliwe;
• radzenia sobie z sytuacjami, które nas krzywdzą lub których nie lubimy;
• niepozwolenie na wykorzystywanie nas przez innych;
• odzyskanie kontroli nad własnym życiem.

Dlaczego tak trudno jest wyznaczać granice?

Sposobów, w jakie wyznaczamy granice, uczymy się głównie przez nasze życiowe doświadczenia. Dzięki nim rozwijamy założenia lub nasze przekonania w kwestii odmawiania. Trudności z ich określeniem i egzekwowaniem wynikają z: 

• strachu przed odrzuceniem lub dezaprobatą – często nie stawiamy granic, ponieważ boimy się utraty przychylności innych. Nie chcemy, aby źle o nas myśleli, jeśli odmówimy, poprosimy o coś innego lub postawimy siebie na pierwszym miejscu.
• strach przed konfliktem – spodziewamy się, że inni ludzie zareagują negatywnie, na naszą odmowę, co wywoła ich zdenerwowanie. 
• strachu przed tym, że zostaniemy źle zrozumiani – być może osoby, które słuchają naszych próśb i żądań, pomyślą, że jesteśmy samolubni, zamiast rozumieć, czego potrzebujemy.
• perfekcjonizmu – prowadzi do impulsywnego mówienia „tak”, aby zadowolić ludzi i udowodnić swoją wartość. Chcemy zawsze dać z siebie wszystko i uważamy, że odmowa może być oznaką słabości.

4 wskazówki asertywnego wyznaczania granic bez poczucia winy

Ważne jest, aby być asertywnym przy wyznaczaniu granic. Oznacza to bycie jasnym, bezpośrednim i stanowczym w komunikacji. Ludzie, którzy są przyzwyczajeni do przekraczania naszych granic, mają trudności z usłyszeniem „nie”. Będą naciskać, aż powiemy „tak”. Bycie asertywnym pomoże nam powstrzymać się od ulegania innym. Na początku prawdopodobnie będzie to bardzo niewygodne, zwłaszcza jeśli nie jesteśmy przyzwyczajeni odmawiać. 

Oto kilka strategii i przykładów, które pomogą zacząć skutecznie wyznaczać granicę. 

Jasno określ, czego chcesz

Zanim wyznaczysz granicę, musisz określić, czego chcesz i dlaczego jest to ważne. Daj sobie czas i przestrzeń na samoświadomość, refleksję, a następnie przetworzenie myśli i uzyskanie jasności. Pomoże to komunikować swoje potrzeby i odmówić nawet w sytuacji, gdy będzie to trudne. Kiedy przygotowujesz się do określenia granicy, pomocne będzie zapisanie tego, co jest istotne. Może się okazać również, że napisanie scenariusza rozmowy, przećwiczenie tego, co chcesz powiedzieć, pomoże zmniejszyć niepokój. 

Komunikuj swoje granice 

Gdy ustalisz swoje granice, postaraj się przekazać je osobom wokół ciebie. Nie zakładaj, że powinni to po prostu wiedzieć. Ludzie są zwykle tak skoncentrowani na własnych pragnieniach i potrzebach, że są całkowicie nieświadomi tego, czego chcą i potrzebują inni. Zakomunikować można to w neutralnym czasie. Kiedy pijesz kawę w pracy, powiedz: „Włączam telefon po dwudziestej wieczorem”. Nie czuj się zobowiązany do uzasadnienia swoich granic. 

Toleruj emocje związane z wyznaczaniem granic

Duża część praktyki wyznaczania granic polega na tolerancji dla swoich emocji. W szczególności, jeśli mówienie „nie” powoduje niepokój lub dyskomfort. Nauczenie się tolerowania tych emocji jest niezbędną częścią. To, że czujesz się winny, nie oznacza, że robisz coś złego. Zwłaszcza gdy ludzie wokół ciebie chcą tobą manipulować i skłonić do rozluźnienia granic, będziesz musiał być odporny, aby wytrzymać te wyrzuty sumienia. 

Ćwicz i bądź konsekwentny w swoich granicach

Jak we wszystkim innym w życiu, nie od razu zostaniesz w tym zawodowcem. Wyznaczanie granic i dbanie o ich przestrzeganie, wymaga praktyki. Staraj się nie pozwalać, aby opinie innych determinowały twoje poglądy lub działania.

Asertywne stawianie granic – dlaczego warto nad tym pracować? 

Wspaniałą rzeczą dotyczącą granic jest to, że możesz zdecydować o ich wyznaczeniu już teraz. Musisz jednak być asertywny i zacząć od małych rzeczy. Te wskazówki są proste, ale niekoniecznie łatwe, zwłaszcza dla osób, którym odmawianie innym przychodzi z wielkim trudem. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tajnikach asertywnej komunikacji, weź udział w szkoleniach biznesowych, organizowanych przez firmę Twoje Motywacje. Kurs zaawansowanych technik asertywności pozwoli pod okiem trenera szybciej wypracować przydatne wzorce zachowań, które zapewniają osiąganie celów w biznesie i życiu osobistym.