Czym jest inteligencja emocjonalna?
Inteligencja emocjonalna (EQ), nierzadko określana jako “dojrzałość emocjonalna”, to zdolność zarządzania i rozumienia własnych uczuć oraz umiejętność rozpoznawania i reagowania na emocje innych. Jest to kompetencja odczytywania subtelnych sygnałów, takich jak mowa ciała i w posługiwaniu się tymi umiejętnościami w praktyczny sposób, np. podczas łagodzenia konfliktów czy motywowaniu innych do działania.
W życiu codziennym inteligencja emocjonalna potrzebna jest w różnych aspektach – od relacji rodzinnych, przez życie zawodowe, aż po rozwój osobisty.
Więcej na ten temat można przeczytać w artykule na naszym blogu: Inteligencja emocjonalna. Czym jest, na co wpływa, jak ją rozwijać?
Znaczenie inteligencji emocjonalnej w komunikacji z dzieckiem
Rodzice są pierwszym i najważniejszym wzorem w zakresie rozumienia i wyrażania emocji. Ich odpowiednia postawa i komunikacja wspiera rozwój emocjonalny dziecka. Maluch obserwując swoich opiekunów przyswaja umiejętność nazywania własnych uczuć, sposoby radzenia sobie ze złością oraz wykazywanie zrozumienia dla innych.
Zdaniem eksperta
Dzieci uczą się o emocjach głównie poprzez obserwację. Reagują na ton głosu, mimikę czy gesty mamy i taty. Warto więc pamiętać, że to, w jaki sposób rodzice prezentują swoją inteligencję emocjonalną – zarówno w zakresie empatii, jak i umiejętności radzenia sobie z emocjami – będzie miało decydujące znaczenie dla tego, jak dziecko postrzega i rozumie własne uczucia oraz emocje innych. Jeśli nie dostrzeże ono empatii i kontroli nad emocjami u swoich opiekunów, trudniej będzie mu uwierzyć, że takie umiejętności są w ogóle potrzebne – mówi Krzysztof Kamiński
Dlaczego rozwijanie przez rodziców inteligencji emocjonalnej dziecka jest tak ważne?
Kształtowanie inteligencji emocjonalnej u dziecka ma miejsce w zasadzie od momentu narodzin. Jednak jej prawdziwy rozwój następuje w wieku przedszkolnym. Dziecko z wysoko rozwiniętą inteligencją emocjonalną nie tylko radzi sobie lepiej w trudnych sytuacjach, ale też buduje głębsze i bardziej satysfakcjonujące relacje z innymi. Potrafi empatycznie podchodzić do problemów, co czyni je bardziej odpornym na stresy dnia codziennego i pomaga w podejmowaniu właściwych decyzji. W świecie pełnym wyzwań, zmiennych emocji i napięć, zdolność do rozpoznawania i zarządzania uczuciami może stać się jednym z najcenniejszych narzędzi, jakie rodzic przekaże swojemu dziecku.
Budowanie inteligencji emocjonalnej poprzez komunikację z rodzicem
Rozwijanie inteligencji emocjonalnej u dziecka warto rozpocząć już od najmłodszych lat. Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek, które pozwolą rodzicom pomóc wzmocnić inteligencję emocjonalną pociechy.
Bądź świadomy swoich emocji i rozmawiaj o tym z dzieckiem
W dobie smartfonów i przeciążenia bodźcami otwarte i szczere rozmowy w rodzinie są coraz rzadziej spotykane. Tymczasem to właśnie one kształtują zdolność dziecka do rozumienia siebie i otaczającego go świata. Gdy komunikujemy się z maluchem, uczymy go tworzenia prawdziwych relacji międzyludzkich. Dziecko w ten sposób dowiaduje się, jak radzić sobie ze złością, wyrażać i analizować emocje.
Rozmowa z pociechą na temat naszych emocji pozwala nabrać mu pewności, że może zwracać się z problemami i uczuciami do rodziców, zamiast zamykać się w sobie. Pozwala to na kształtowanie zdrowych nawyków emocjonalnych i rozwijanie umiejętności rozwiązywania konfliktów. W otwartym dialogu kryje się tajemnica rozwoju zdolności empatii, słuchania innych i prawdziwego zrozumienia – kompetencji, które zapewniają sukces w wielu dziedzinach życia.
Zadbaj o rozwoju kompetencji personalnych, biorąc udział w szkoleniach z umiejętności społecznych
Zadzwoń lub napisz do nas
Cierpliwość rodzica a inteligencja emocjonalna dziecka
Każde pokolenie rodziców zmaga się z wyzwaniami wychowawczymi, ale to właśnie cierpliwość modeluje zdolność do opanowywania impulsów, ale także uczy pociechę, jak radzić sobie z frustracją i niepewnością. Dziecko obserwujące cierpliwego rodzica dowiaduje się, że emocje, choć silne, są chwilowe i można nad nimi panować. W dłuższej perspektywie, takie doświadczenia wspierają rozwój umiejętności emocjonalnych u dzieci, kształtują zdolność do empatii, zrozumienia siebie i innych, a także do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami.
Uważne słuchanie dziecka i okazywanie empatii
Każde z nas pragnie zostać wysłuchanym. Dla dziecka, które dopiero uczy się rozumienia siebie i otaczającego go świata, uważne słuchanie tego co mówi, jest niezwykle istotne. Gdy rodzic poświęca mu czas, daje cenne przesłanie: “twoje emocje są ważne”. W ten sposób maluch dowiaduje się również, że dobra rozmowa wymaga czasu i skupienia.
Więcej na temat tej umiejętności przeczytasz w artykule: Na czym polega aktywne słuchanie? Techniki, zasady, ćwiczenia
Chwalenie wysiłku i postępów
Budowanie inteligencji emocjonalnej u dziecka to także chwalenie jego wysiłków. Dzieci z natury są bardzo aktywne, dlatego w ciągu dnia wielokrotnie słyszą negatywne uwagi na temat swojego postępowania. Dlatego warto przy każdej możliwej okazji doceniać ich wysiłki. W ten sposób dajemy maluchom komunikat, na temat tego co zrobiły dobrze i co warto powtarzać.
Akceptuj każde uczucie malucha
Uczenie dzieci inteligencji emocjonalnej wymaga akceptacji przeżywanych przez nich różnych emocji. Kiedy nasze pociechy wyrażają gniew, smutek czy radość, ich uczucia są jak sygnały wysyłane w przestrzeń, szukające odpowiedzi. Reagując na nie z empatią i zrozumieniem, pokazujemy dziecku, że jego emocje są normalne i ważne dla nas. Warto jednak przy tym stawiać granice wyrażania negatywnych uczuć. Nie można akceptować rzucania przedmiotami lub bicia jako wyładowywanie złości. Jeśli dziecko nie potrafi w inny sposób poradzić sobie z gniewem, warto udać się na konsultację psychologiczną. Dodatkowo, dla rodziców i opiekunów chcących wzmocnić swoje umiejętności w zakresie komunikacji, polecamy trening z podstaw asertywności oraz szkolenie z podstaw komunikacji.
Rozwiązywanie problemów i radzenie sobie z porażką
Wspieranie inteligencji emocjonalnej dzieci to także pokazanie jak spojrzeć na problem z innej perspektywy oraz naprowadzić malucha na drogę do jego rozwiązania. Nigdy nie należy zostawiać pociechy z kłopotem samej sobie. Nawet jeśli dziecko popełniło błędy należy przeanalizować z nim co poszło nie tak. Pociecha powinna wiedzieć, że nie zawsze wszystko w życiu wychodzi, ważna jest umiejętność radzenia sobie z emocjami w takiej sytuacji i wyciąganie wniosków.
Autor wpisu
Krzysztof Kamiński – psycholog biznesu, trener treningu psychologicznego oraz specjalista z zakresu psychoterapii uzależnień. Doświadczenie managerskie zdobywał kierując przez 20 lat różnymi zespołami sprzedażowymi. Pasjonuje się poszerzaniem samoświadomości oraz treningiem umiejętności społecznych.